Komunikat XXII z dnia 10.07.2015
Koszenie liści i nawożenie po zbiorach
Koszenie liści
Decyzję o koszeniu lub pozostawieniu liści na roślinie należy podjąć po uwzględnieniu wszystkich korzyści i wad płynących z tego rozwiązania. Koszenie liści jest jedynie zabiegiem fitosanitarnym. Należy go wykonywać tylko wtedy, gdy na plantacji istnieje duża presja infekcyjna ze strony chorób grzybowych oraz wysokie zagrożenie rozwojem groźnych szkodników (np. przędziorka, roztocza truskawkowego) i gdy pozostawienie liści na roślinach będzie ograniczało efektywność zabiegów ochrony.
Z fizjologicznego punktu widzenia jednoczesne usunięcie wszystkich liści jest ogromnym czynnikiem stresowym i silnie osłabia rośliny. Zabieg ten ujemnie wpływa na wielkość i jakość plonu w przyszłym sezonie. Jeżeli plantacja jest w dobrym stanie fitosanitarnym liście należy pozostawić nie koszone.
Fot.1 Koszenie liści truskawki po zbiorach przy użyciu urządzenia „Orkan”. Resztki roślinne są zbierane na przyczepę i wywożone z plantacji.
Liście można kosić jedynie na plantacjach optymalnie odżywionych i pozostających w dobrej kondycji. Pozbawienie liści roślin niedożywionych i będących w słabej kondycji może zakłócić inicjację pąków kwiatowych na przyszły rok. Wynikiem tego jest gorsze plonowanie roślin w przyszłym sezonie wegetacyjnym.
Aby zminimalizować ujemne skutki koszenia liści należy pamiętać iż:
– koszenie liści należy wykonać bezpośrednio po zakończeniu zbiorów. Niektórzy plantatorzy koszą liście nawet przed zebraniem ostatnich owoców, co daje roślinom dodatkowe kilka dni na zbudowanie masy wegetatywnej i zawiązanie pąków na przyszły rok;
– w trakcie odbudowy ulistnienia rośliny powinny być optymalnie odżywione oraz regularnie dokarmiane pozakorzeniowo preparatami lub nawozami o właściwościach biostymulujących (np. TerraSorb Complex 1,5 l na ha), co będzie minimalizowało stres związany z utratą i odbudową masy wegetatywnej;
– tuż po skoszeniu liści należy wysiać nawozy uzupełniające składniki pokarmowe wyczerpane w trakcie sezonu – dawki nawozów powinny być o ok. 30% większe w porównaniu do nawożenia plantacji nie koszonych;
– koszenie należy wykonać na takiej wysokości aby nie uszkodzić wierzchołków koron;
– po skoszeniu liści należy zapewnić roślinom stałą optymalną wilgotność gleby, co przyspieszy odbudowę części nadziemnej roślin.
Na plantacjach pozostających w dobrej kondycji zdrowotnej często rezygnuje się z tradycyjnego koszenia wszystkich liści na rzecz usuwania jedynie najstarszych i bezproduktywnych części roślin lub regulacji objętości korony.
Nawożenie po zbiorach
Dawki i rodzaj nawozów w nawożeniu pozbiorczym będą uzależnione od uprawianej odmiany, rodzaju posiadanej gleby, intensywności dotychczasowego nawożenia oraz sposobu postępowania z roślinami.
W celu uzupełnienia składników pokarmowych w glebie należy zastosować jedno z zaproponowanych rozwiązań:
- Na plantacjach nie koszonych po zbiorze należy wysiać:
– Yara Mila Complex w dawce 200 kg/ha lub Eurofertil 33 N PRO w dawce 250-300 kg/ha
ewentualnie
– saletra amonowa 75 kg na ha+100 kg na ha siarczanu potasu (rozwiązanie polecane na gleby o uregulowanym odczynie, zasobne w fosfor i mikroskładniki pokarmowe).
- Na plantacjach koszonych po zbiorze należy wysiać:
– Yara Mila Complex w dawce 250-300 kg/ha lub Eurofertil 33 N PRO w dawce 300-350 kg/ha
ewentualnie
– saletra amonowa 100 kg na ha +100 kg na ha siarczanu potasu (rozwiązanie polecane na gleby o uregulowanym odczynie, zasobne w fosfor i mikroskładniki pokarmowe).
Nawozy wnoszące azot należy wysiać jak najszybciej po zakończeniu zbiorów, co jest istotne dla zachowania prawidłowej zimotrwałości roślin.
Dokarmianie pozakorzeniowe
Po zbiorach nie można zaniechać dokarmiania pozakorzeniowego roślin, które jest czynnikiem poprawiającym zawiązanie pąków kwiatowych na przyszły rok jak i prawidłowe przezimowanie roślin. Bardzo ważna jest odpowiednia stymulacja, zwłaszcza po skoszeniu liści gdyż niweluje stres związany z utratą masy nadziemnej oraz pomaga roślinie powrócić do prawidłowego funkcjonowania i szybkiej odbudowy ulistnienia. Do zabiegów ochrony roślin należy włączyć 2-3 krotny zabieg nawozem TerraSorb Complex w dawce 1,0 – 1,5 litra/ha.
dr hab. Zbigniew Jarosz
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
Okres po zbiorach – koszenie liści
Pomimo tego, że truskawki zakończyły już owocowanie lub okres ten ma się ku końcowi, w swoich działaniach należy zadbać o stan zdrowotny roślin na kolejny sezon. Koszenie liści na plantacjach truskawek traktowane jest jak typowy zabieg mający na celu utrzymanie odpowiedniego stanu fitosanitarnego roślin. Wykonywany jest po zbiorze owoców i zalecany szczególnie na tych plantacjach, na których wystąpiły problemy z przędziorkami czy roztoczem truskawkowcem. Należy pamiętać, że szkodniki te mogą również żerować razem i w znacznym stopniu uszkadzać rośliny.
Dotychczasowy sezon przyniósł bardzo duże zagrożenie ze strony przędziorka chmielowca, wstępował on w dużej liczbie na wielu plantacjach. Przyczyną takiego stanu była stosunkowo łagodna zima 2014/2015 oraz ciepła wiosna sprzyjająca rozwojowi przędziorka chmielowca. Dlatego, teraz po zbiorach owoców należy szczególnie zadbać o plantacje, pod kontem występowania tego groźnego szkodnika. Aby nie uszkadzał roślin podczas wzrostu, zawiązywania pąków na kolejny sezon.
(Fot. 2). Pozostawione na roślinach liście, na których występowały szkodniki mogłyby ograniczać efektywność stosowanych zabiegów ochrony roślin. Zaschnięte liści będą również bardzo dobrym miejscem dla ich przezimowania.
Dlatego nie zaleca się pozostawiania skoszonych liści na plantacji, na których stwierdzono obecność szkodników.
Natomiast, gdy zdecydujemy się na koszenie liści na plantacjach zdrowych i dobrze utrzymanych możemy pozostawić je na polu, a po wyschnięciu rozdrobnić i wymieszać z podłożem.
Niezależnie jednak od sposobu prowadzenia plantacji, należy pamiętać o tym, że dla szkodników i roślin okres wegetacji jeszcze się nie skończył.
Roztocz truskawkowiec
Okres po zbiorze owoców oraz po skoszeniu liści, jest bardzo ważnym terminem dla ograniczania liczebności roztocza truskawkowca. Jest to groźny szkodnik, którego osobniki niezwykle trudno zaobserwować na roślinach, nawet przy użyciu lupy (wielkość ciała około 0,2 mm)
(Fot. 2). Namnaża się stopniowo, a więc liczebność zwiększa się zarówno w czasie sezonu, jak i w kolejnych latach prowadzenia plantacji. Żeruje on na roślinach już od wczesnej wiosny, dlatego monitorowanie plantacji pod kątem występowania roztocza należy prowadzić praktycznie przez cały sezon, pobierając z roślin cztery próby po 10-25 najmłodszych liści.
Próg zagrożenia po zbiorze owoców i dalszym okresie wegetacji roślin wynosi 2-3 osobniki na jednym listku liścia złożonego. Lustracje należy prowadzić co 2 tygodnie.
Do zwalczania roztocza truskawkowca zalecane są środki stosowane do zwalczania przędziorka chmielowca:
- Ortus 05SC, w dawce 1,5 – 2 l na ha: zwalczający stadia ruchome, do zastosowania po zaobserwowaniu wystąpienia szkodnika (raz w sezonie), dla lepszej skuteczności zalecane jest dodanie adiuwantu Spur w dawce 0,1-0,2 l na ha.
- Sanmite 20 WP w dawce 2,25 kg na ha: po zbiorze owoców, dwukrotnie w odstępie siedmiu dni.
Przędziorki
Latem w okresie wysokich temperatur na liściach truskawek występuje największe nasilenie populacji przędziorka chmielowca. Roztocza te żerują na roślinach od wczesnej wiosny aż do końca sezonu wegetacji, dlatego tak jak w przypadku roztocza truskawkowca dla zapobiegania jego występowania ważne są systematyczne lustracje plantacji. Próg zagrożenia w okresie pozbiorczym to 5 osobników przędziorków na jednym listku liścia złożonego.
Ze względu na żerowanie larw i dorosłych przędziorków na liściach truskawek na plantacjach, na których w sezonie notowano ich występowanie zaleca się usuwanie skoszonych liści.
Przędziorki mogą być zwalczane jednocześnie z roztoczem truskawkowcem za pomocą preparatu Ortus 05 SC 1,0-1,25/ha, o ile nie był stosowany wcześniej, gdyż można go zastosować tylko 1 raz w sezonie.
Można także zwalczać przędziorki przy pomocy preparatu ENVIDOR 240 EC 0,4 l na ha, preparat ten ma specyficzne wydłużone działanie. Dlatego użycie go po koszeniu liści to dobre rozwiązanie.
Opuchlaki
Larwy tych chrząszczy żerują na systemie korzeniowym truskawek. Aby ograniczyć skutki żerowania, oraz ich występowanie w kolejnym sezonie wegetacyjnym, powinno się zwalczać chrząszcze właśnie w okresie po zbiorach owoców opryskując rośliny preparatem Mospilan 20 SP w dawce 0,3 kg/ha.
Dr hab. Katarzyna Golan
Dr hab. Edyta Górska-Drabik
Ochrona truskawek przed chorobami w okresie pozbiorczym
Ochronę plantacji truskawek przeciwko najgroźniejszym chorobom pochodzenia grzybowego: szara pleśń (Botrytis cinerea), biała plamistość liści truskawki (Mycosphaerella fragariae) i mączniak prawdziwy truskawki (Sphaerotheca macularis), prowadzimy od początku sezonu wegetacyjnego. Niekiedy zdarza się jednak, zwłaszcza w lata sprzyjające rozwojowi chorób (wysoka wilgotność i temperatura) i szybkiemu rozprzestrzenianiu się patogenów, a w konsekwencji ich dużego nasilenia, że należy wykonać dodatkowe zabiegi po zbiorze owoców w celu ograniczenia źródła infekcji wyżej wymienionych patogenów na następny sezon wegetacyjny. Bardzo pomocnym w tym celu zabiegiem agrotechnicznym jest koszenie liści. Musimy jednak pamiętać, że zabieg taki może być przeprowadzony tylko na plantacjach w dobrej kondycji, na roślinach silnie rosnących i mocno rozkrzewionych. Po skoszeniu liście najlepiej usunąć z plantacji. Po około tygodniu, gdy rośliny zaczną powoli odbijać należy wykonać zabiegi odpowiednimi fungicydami, aby zniszczyć przeżywające na nich grzyby np. B. cinerea. Właściwy dobór fungicydów w tym czasie pozwoli także na ograniczenie źródła patogenów powodujących choroby liści. Ograniczanie źródła infekcji w okresie pozbiorczym pozwala na zminimalizowanie stosowania chemicznych środków ochrony roślin wiosną i latem, a tym samym zmniejszenie ryzyka wykrycia ich pozostałości w owocach.
Najgroźniejsze choroby po zbiorze:
Szara pleśń
Czynniki sprzyjające rozwojowi:
– zagęszczenie plantacji,
– sprzyjające warunki pogodowe (wysoka wilgotność, temperatura ok. 15oC) w okresie kwitnienia i dojrzewania owoców.
Zapobieganie i zwalczanie:
– unikanie intensywnego nawożenia azotowego,
– ściółkowanie plantacji,
– systematyczny zbiór owoców,
– szybkie schłodzenie owoców po zbiorze,
– zapobieganie uszkodzeniom owoców,
– prawidłowa ochrona chemiczna w okresie kwitnienia,
– przy dużym nasileniu choroby, na plantacjach w słabszej kondycji wykonanie 1 lub 2 zabiegów po zbiorze zarejestrowanymi fungicydami najlepiej o działaniu systemicznym lub wgłębnym (Switch 62,5 WG, Signum 33 WG, Luna Sensation 500 SC, Frupica 440 SC) w celu ograniczenia źródła infekcji. Na plantacjach, na których skoszono liście, zabieg (1 lub 2, w zależności od nasilenia choroby) ograniczający źródło infekcji wykonać w momencie, jak rośliny zaczną tworzyć nową masę wegetatywną (ok. 7-10 dni po skoszeniu liści).
Choroby liściowe (biała plamistość liści truskawki, mączniak prawdziwy truskawki)
Czynniki sprzyjające rozwojowi:
– silne zagęszczenie plantacji,
– okresy ciepłej, wilgotnej pogody (biała plamistość liści truskawki),
– ciepła (15 do 27oC), sucha pogoda (mączniak prawdziwy truskawki).
Zapobieganie i zwalczanie:
– unikanie gleb mokrych, ciężkich, źle zdrenowanych,
– zapobieganie zagęszczeniu plantacji,
– właściwe nawożenie,
– usuwanie i niszczenie liści po zbiorze,
– odchwaszczanie plantacji,
– uprawa odmian odpornych lub mało podatnych,
– powyżej 50% porażonych, zimujących liści – to konieczność pozbiorczego wykonania zabiegów fungicydami wykazującymi wysoką skuteczność w zwalczaniu chorób liści truskawki:Domark 100 EC, Zato 50 WG, Nimrod 250 EC. Fungicydy stosowane przeciwko szarej pleśni np. Luna Senstaion 500 SC lub Signum 33 WG, także ograniczają nasilenie wymienionych chorób.
Dr hab. Beata Meszka
prof. nadz. IO w Skierniewicach
