Komunikat dla Grupy Truskawkowej
Nr IX z dnia 21 kwietnia 2016
Zabiegi wzmacniające odporność roślin na przymrozki oraz niwelujące stres przechłodzenia
Prognozy meteorologiczne wskazują na możliwość wystąpienia w nadchodzących dniach przygruntowych przymrozków. Ryzyko uszkodzeń roślin zależy od kilku czynników:
- A) intensywność i długość spadku temperatury poniżej 0ºC,
- B) fazy rozwojowej roślin: rozwinięte kwiaty ulegają uszkodzeniu już w temperaturze poniżej -1,8 ºC, kwiaty w fazie białego pąka przemarzają dopiero przy spadku temperatury poniżej -3,1 ºC a młode zawiązki owocowe w temperaturze poniżej -2,5 ºC.
C) stanu fitosanitarnego oraz stanu odżywienia – naturalna odporność roślin na przymrozki gwałtownie spada u roślin będących w gorszej kondycji – słabo odżywionych, porażonych przez choroby oraz zaatakowanych przez szkodniki.
D) rodzaju gleby- na glebach lekkich mających mniejsze zdolności akumulowania ciepła przemrożenia będą intensywniejsze niż na glebach ciężkich
Fot. 1. Rozwinięte kwiat są najwrażliwsze na przymrozki i ulegają uszkodzeniu już przy spadku temperatury poniżej -1,8 ºC.
- Zabiegi agrotechniczne zmniejszające skutki spadków temperatury poniżej zera
- A) przed spodziewanymi przymrozkami dokładnie odchwaścić plantację- chwasty niepotrzebnie konkurują z roślinami uprawnymi i zużywają wodę,
- B) w okresie przymrozkowym nie spulchniać gleby – gleba spulchniona i przesuszona ma mniejsze możliwości magazynowania i oddawania ciepła do otoczenia roślin,
C) przed spodziewaną falą przymrozków obficie podlać rośliny, pamiętając jednak aby nie zalać systemu korzeniowego – wilgotna gleba ma większe możliwości magazynowania ciepła, które podczas przymrozku oddaje do otoczenia roślin
D) podczas podlewania można zastosować preparat humusowy H 850 w dawce 3 kg na ha, który poprawi retencję wody a tym samym właściwości termiczne gleby (przerwa pomiędzy stosowaniem H 850 powinna wynosić ok. 7-10 dni)
- Okrywanie roślin włókniną polipropylenową
Niewątpliwie najskuteczniejszym sposobem ochrony roślin przed uszkodzeniem powodowanymi przez spadki temperatury poniżej zera jest zastosowanie osłon syntetycznych z agrowłókniny polipropylenowej (fot. 2). Z testów porównawczych, wykonywanych przez producentów agrowłókniny wynika, iż materiały o gęstości 19 g/m2 mogą efektywnie ochronić rośliny przed przymrozkami do ok. -5º C. Oczywiście efektywność tych osłon jest ściśle uzależniona on naturalnej odporności roślin, która jest wypadkową cech odmianowych, odżywienia oraz stanu fitosanitarnego.
Fot. 2. Plantacja truskawek okryta agrowłókniną polipropylenową w celu ochrony przed niskimi temperaturami
Stosując agrowłókniny polipropylenowe do ochrony przeciwprzymrozkowej należy pamiętać, iż osłonę trzeba rozłożyć odpowiednio wcześnie przed spadkiem temperatury poniżej 0ºC. Rozkładanie osłon po wychłodzeniu się gleby i roślin jest zdecydowanie mniej efektywne. Okrywa z folii perforowanej ma znacznie gorsze właściwości ochrony roślin przed niskimi temperaturami niż agrowłóknina polipropylenowa (fot.3).
Fot. 3. Okrywa z folii perforowanej ma znacznie gorsze właściwości ochrony roślin przed niskimi temperaturami niż agrowłóknina polipropylenowa
- Zabiegi wzmacniające odporność roślin na przymrozki
Zabieg zwiększający odporność roślin na niskie temperatury należy umiejętnie wkomponować w harmonogram dotychczasowych zabiegów stymulacji, wybierając jeden z poniższych wariantów:
- Zabieg zawierający mocznik i bor:
– mocznik 0,25% roztwór na roślinach kwitnących lub 0,5% roztwór na odmianach o zamkniętych pakach
plus
– nawóz borowy zawierający boretylenoaminę: Adob Bor w dawce 0,5 litr na ha na roślinach kwitnących oraz 1,0 litr na ha na roślinach o zamkniętych kwiatach
Mocznik wzmacnia rośliny i intensyfikuje ich metabolizm, dzięki czemu roślina jest w stanie lepiej przygotować się do warunków stresowych i lepiej znosi niekorzystne warunki pogodowe. Bor zwiększa odporność roślin na spadki temperatury jak również korzystnie wpływa na procesy zapylania, co jest szczególnie istotne podczas kwitnienia w niekorzystnych warunkach pogodowych.
- Zabieg zawierający krzem:
– Barrier 1,0-2,0 litr na ha z dodatkiem 0,25% roztwór mocznika
Krzem istotnie wzmacnia rośliny na czynniki stresowe w tym na stres termiczny. Ponadto zastosowanie nawozu krzemowego będzie korzystnie zwiększało odpornośc roślin na choroby i szkodniki. Nawóz krzemowy Barrier można mieszać z innymi agrochemikaliami zgodnie z zaleceniami producenta. Niewielki dodatek mocznika ma na celu poprawę wchłaniania nawozu krzemowego jak również wzmocnienie roślin.
- Zabiegi niwelujące stres przechłodzenia roślin
Zdolność regeneracji i powrotu do prawidłowego funkcjonowania roślin uszkodzonych przez przymrozki lub silnie przechłodzonych jest ściśle uzależniona od ich kondycji oraz umiejętnego zastosowania zabiegów niwelujących stres wewnątrzkomórkowy.
Należy pamiętać, iż w okresie kwitnienia istotnym czynnikiem stresowym jest dla roślin każde silne przechłodzenie. Przykładowo spadek temperatury nocą do +3 ºC osłabia kiełkowanie pyłku, hamuje wzrost łagiewki pyłkowej i przenikanie jej do zalążni co ujemnie wpływa na cały proces zapłodnienia owocu.
Jako zabieg niwelujący stres przechłodzenia należy wykonać oprysk roślin roztworem:
– Asahi 0,5 litr na ha+ TerraSorb Complex (0,1% roztwór czyli 1 litr na 1000 litów wody)
Proponowany zabieg pomoże roślinom powrócić do prawidłowego funkcjonowania po przymrozkowym przechłodzeniu. Oprysk należy wykonać gdy tylko temperatura powróci do wartości zapewniających prawidłowy przebieg funkcji fizjologicznych w roślinie (powyżej 5ºC).
Dr hab. Zbigniew Jarosz
Katedra Uprawy i Nawożenia Roślin Ogrodniczych
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
