Brokuł najwyższej jakości.

Produkcja rozsady.

Rozsadę brokuła niezależnie od terminu sadzenia produkujemy w wielodoniczkach o średnicy około 2,5 do 3 cm. Producenci indywidualni najchętniej produkują rozsadę w tzw 160 ( taca 40×60). Długość produkcji jest uzależniona od terminu sadzenia:

• do nasadzeń w pierwszej i drugiej dekadzie kwietnia około 5 tygodni, natomiast
• do nasadzeń na zbiór jesienny około 3 tygodni.   Ze względu na wielkość pojedynczej doniczki producenci najchętniej używają substratów z torfu ciemnego przemrożonego długo utrzymującego wodę. Jest to substrat Potgrond CB receptura 011 o podwyższonym pH do 6,5 z firmy Klasmann Deilmann.

Najczęściej powtarzające się problemy przy produkcji rozsad to przede wszystkim podlewanie i dokarmianie rozsady, jak również pielęgnacja i ochrona przed chorobami i szkodnikami. W przypadku rozsad sadzonych w kwietniu problemem jest również zapewnienie optymalnej temperatury do wzrostu i rozwoju roślin. Zwykle nasiona wysiewane są do wielodoniczek pod koniec lutego. Jak wszystkim wiadomo temperatura powietrza może być różna. Ekstremalne temperatury panowały zimą 2013 roku. Wtedy to należało zapewnić w tunelach bardzo wydajne źródło ogrzewania, aby w nocy zapewnić temperaturę na poziomie minimum 10-12^oC. W ciągu dnia zwłaszcza na początku produkcji także trzeba było podgrzewać w obiektach ze względu na niskie temperatury na zewnątrz.

Optymalna temperatura do wschodów to 20^oC.Zaraz po wschodach należy ją obniżyć zwłaszcza w nocy do 12-14^oC ze względu na możliwość wybiegania siewek. Rośliny wyciągają wtedy część podliścieniową, a niestety nie są pikowane. Ten błąd powoduje, że rozsada może nie nadawać się do sadzenia ze względu na swoją jakość. Zbyt wysoka temperatura i niskie natężenie światła powodują, że rośliny są cienkie i długie, plączą się między sobą, są kruche i podczas próby wyciągnięcia z doniczek łamią się.

Przy niskim natężeniu światła w przypadku niektórych odmian brokuła może nastąpić zanikanie czy też opóźnienie we wzroście stożków wzrostu. Z tego też względu należy po rozłożeniu liścieni monitorować uprawę, a w razie potrzeby opryskiwać preparatami zawierającymi bor. Tak młode rośliny jednak nie powinny być traktowane pełnymi dawkami tego mikroelementu. Dlatego też dawkę z etykiety preparatu dzielimy na pół i wykonujemy 2-3 zabiegów dokarmiających w tygodniu. Z moich obserwacji wynika, że bardzo dobre rezultaty są po zastosowaniu preparatu Robustus.

Nakeży także pamiętać, że nasiona wysiane należy  spryskać roztworem preparatu BlackJak w ilości  250 ml na rozsadę przeznaczoną na 1 ha. Tak naprawdę to 10-15 litrów roztworu wystarczy aby opryskać cały tunel rozsady. Taki zabieg poprawi i wyrówna wschody, jak również poprawi rozwój systemu korzeniowego, który może rozwijać się w zbyt niskiej temperaturze.

Podlewanie rozsad wczesnych wymaga dość dużej uwagi ze względu na małą intensywność parowania podłoża oraz małą intensywność transpiracji przez rośliny. Zbyt duże dawki wody mogą spowodować zalanie systemu korzeniowego, a w skutek tego zniszczenie lub zahamowanie wzrostu rozsady. Przypominam również o możliwości stałego podlewania rozsad roztworem preparatu Resistim w stężeniu 1 litr preparatu na 10 tys litrów wody przy każdorazowym podlewaniu. Preparat ten nie tylko stymuluje tolerancje na mączniaka rzekomego lecz również powoduje utrzymanie w dobrej kondycji włośnikowego systemu korzeniowego.

Po rozłożeniu liścieni zwłaszcza w zbyt niskich temperaturach i dużej wilgotności wskazane jest podlanie rozsady Previcurem Energy w stężeniu 0,15% lub biologicznego preparatu Polyversum WP w stężeniu 0,05 % (oprócz właściwości ochronnych stymuluje on dodatkowo  rozwój systemu korzeniowego)

NAWOŻENIE ROZSADY

Od momentu kiedy wypuszcza drugi liść właściwy należy rozpocząć dokarmianie rozsady nawozami zawierającymi NPK. Do tego celu można wykorzystać gotowe mieszanki nawozów np. Kristalon zrównoważony, lub samemu zmieszać kilka nawozó kompleksowych aby uzyskać stosunek N:K jak 1:1,5. Do każdego podlewania używamy 1-2 kg nawozu na 1000 litrów wody. 

W przypadku produkcji rozsady brokuła na późniejsze terminy wielodoniczki mogą być ustawione bez żadnych osłon. Istotne jest to, żeby tace nie stały bezpośrednio na podłożu. Taki sposób produkcji jest dość niebezpieczny nie tylko ze względu na choroby odglebowe ( kiła kapusty), ale także na niekontrolowane wykorzystanie składników pokarmowych z gleby, a nie z substratu w doniczkach. Takie rośliny rosną jak chcą. Nie mamy wpływu na ich tempo wzrostu. Dokarmianie w takich warunkach zależy od przebiegu pogody, a przede wszystkim od częstotliwości i intensywności opadów. Im większe i częstsze opady deszczu tym więcej uwagi należy poświęcić uwadze.

Wielodoniczki ustawione w tunelu foliowym wymagają częstego podlewania. Podlewanie w dni ciepłe powinno być przeprowadzane zwykle 2-3 razy dziennie. Tak częste podlewanie wymaga też częstszego dokarmiania. Praktycznie takie dokarmianie należy wykonywać przy każdym podlewaniu. Stężenie nawozu to 1 kg na 1000 litrów wody. Skład omówiłem wyżej.

Przy produkcji rozsady brokuła zwłaszcza tego do nasadzeń od czerwca powinniśmy pamiętać o zabezpieczeniu rozsady przed chorobami zwłaszcza przed mączniakiem rzekomym. Pierwotna infekcja potrafi zniszczyć rozsadę, natomiast infekcje wtórne powodują szarzenie głąbików po zróżyczkowaniu. Dlatego też należy rozsadę opryskiwać zapobiegawczo preparatami zarejestrowanymi do walki z tą chorobą np.: Polyram, Amistar Opti. Preparaty typu Ridomil czy też Ekonom są preparatami systemicznymi i bardzo dobrze niszczą mączniaka, jak również zabezpieczają przed infekcjami wtórnymi.

Rozsady produkowane od maja powinny też być chronione przed szkodnikami. Wschodzące rośliny mogą być atakowane przez pchełki. Starsze rośliny atakują wszystkie szkodniki te które atakują warzywa kapustne. Dotyczy to przede wszystkim tych, które niszczą stożek wzrostu np. paciornica krzyżowianka czy też  występujący w dużym nasileniu tantniś krzyżowiaczek. W zależności od przebiegu temperatur można do ochrony wykorzystywać pyretroidy lub preparaty fosforoorganiczne. Pyretroidami trzebaby wykonywać zabiegi 2 razy w tygodniu natomiast preparaty oparte na chloropiryfosie można stosować raz na tydzień.  

Przygotowanie rozsady do sadzenia.

Rozsada brokuła przed sadzeniem powinna być odpowiednio przygotowana. Rozsady warzyw kapustnych na 3-5 dni przed sadzeniem powinny być opryskane preparatem BioCal w stężeniu 0,35%. Preparat ten powoduje szybkie pobieranie wapnia z podłoża co wpływa na sztywność  rozsady. Bezpośrednio przed sadzeniem doniczki powinny być namoczone poprzez podlewanie lub moczenie w roztworze preparatu Black Jak. Należy pamiętać aby na hektarową porcję rozsady nie zastosować więcej niż 250 mililitrów preparatu. W przypadku podlewania można zużyć do tego celu 100 litrów wody. W przypadku moczenia należy uważać na ilość preparatu ze względu na większe ilości wody zużywane do nasączenia rozsady. Ten sposób jest bardzo dobry ze względu na najlepszą skuteczność. Każda doniczka jest bardzo dobrze nasączona. W przypadku podlewania doniczki brzeżne mogą być niestety nie dolane czy wręcz suche. Co skutkuje bardzo słabymi przyjęciami w czasie upalnej pogody.

Rozsadę sadzoną od początku maja polecam też zaprawiać poprzez podlewanie insektycydami W celu ochrony przed śmietką kapuścianą. Rozsada sadzona w pierwszych terminach czyli na początku kwietnia raczej nie powinna być zaprawiana ze względu na wątpliwą skuteczność tego zabiegu spowodowaną niskimi temperaturami gleby i powietrza. Do podlewania zwykle używa się preparatów fosforoorganicznych, które działają w temperaturach powyżej 12^oC.

Ostatni zabieg który powinien być wykonany najpóźniej na 1-2 godzin przed wysadzeniem rozsady na pole to oprysk preparatem Vapor Guard. Oprysk ten wykonuje się w stężeniu 1%. Preparat ten daje bardzo dobre efekty w ochronie przed zimnymi wiatrami, jak również przed nadmiernym wyparowanie wody z doniczki poprzez liście.  Rośliny takie są bardziej odporne wysokie temperatury, na chłody, szybciej i równiej się przyjmują i wznawiają wegetacje.

Jak postępować po posadzeniu rozsady.

Kiedy rośliny zaczynają  rosnąć i pojawiają się nowe liście można zacząć myśleć o stymulacji wzrostu brokuła. Stosujemy 1,5 l/ha TERRASORB  Complex z 2 litrami BlackJak, używając do tego celu 250-300 litrów wody/ha. W zależności od potrzeb do roztworu można dodać jakiś insektycyd. W zależności od przebiegu pogody i temperatur może to być sam pyretroid lub mieszanka chloropiryfosu z pyretroidem z zalecanych ilościach. Następny zabieg stymulacji wzrostu przeprowadzamy po 10-14 dniach. Należy pamiętać żeby nie przekroczyć dawki Terrasorbu ( 1 litr/ha) i dołożyć Resistimu 2l/ha – dawka wody maksymalnie 250litrów. Kolejne dawki w razie potrzeby czy też konieczności powinny nie przekraczać 0,7/ha Terrasorbu z dodatkiem 2 l/ha Resistimu. Trzeba pamiętać, aby takie zabiegi przeprowadzać przed spodziewanym deszczem lub nawadnianiem. Chyba, że jest optymalna wilgotność podłoża. Ostatnie dawki stymulatorów mają wpłynąć na jakość róży i powolne jej stażenie. Róże wtedy zachowują przez dłuższy czas zbitą strukturę, a pączki nie rozwijają się zbyt szybko.

Zwalczanie szkodników

Na wielu plantacjach producenci mają duży problem ze zwalczaniem szkodników w uprawie nie tylko brokuła, ale wszystkich warzyw kapustnych. Najważniejszym z nich jest śmietka kapuściana. W moim rejonie te gospodarstwa z którymi współpracuje coraz częściej widzą potrzebę używania pułapek zapachowych do odławiania ciężarnych sami tego szkodnika 

Loty śmietki kapuścianej

Tabela przedstawia odłowione osobniki śmietki w poszczególne dni. Cyfry zaznaczone na czerwono to ilości powyżej progu zagrożenia. W czasie lotów pierwszego pokolenia wykonano podlewanie roślin 28 i 29 kwietnia chloropiryfosem i pyretroidem używając 1/1000 litrów wody Dusrsbanu i hektarową dawkę Cyperkuilu. Pod rośliną zaaplikowano 0,1 l roztworu. Takie podlewanie ma szanse powodzenia kiedy jest wilgotna gleba. Roztwór przedostaje się w obręb systemu korzeniowego i kontaktowo zwalcza wylęgające się larwy szkodnika.

W przypadku drugiego pokolenia rozsada brokuła była sadzona od 16 do 25 lipca. Na rozsadzie wykonano zabieg insektycydem Movento którego substancją aktywną jest spirotetramat. W uprawie warzyw kapustnych ten preparat zarejestrowany jest na mączliki i mszyce, a przy okazji okazało się, że ogranicz występowanie śmietki kapuścianej. Rozsadę opryskano przed wysadzeniem. Zastosowano 40 ml preparau na 10 l wody z dodatkiem zwilżacza. Zwilżacz jest bardzo istotnym elementem oprysku. Musi on bowiem rozpuścić wosk na liściach brokuła i pozwolić na 100% wniknięcie preparatu do rośliny. Preparat ten jest specyficzny ponieważ nie działa on kontaktowo na szkodniki. Pobrany musi być przez szkodnika z sokiem roślinnym. Jest to preparat systemiczny który przemieszcza się z sokami roślinnymi do najmłodszych liści jak również do korzeni. Z tego też powodu śmietka gninie po nagryzieniu korzeni. Ze względu na charakter działania preparat powinien być zaaplikowany na roślinę na około 5 dni przed wystąpieniem szkodnika, a więc zapobiegawczo. Wtedy też musi panować odpowiednia temperatura, która spowoduje szybkie przemieszczanie soków roślinnych czyli powyżej 12-15^oC.  Jednak trzeba zwrócić uwagą, że przy dużej presji szkodnika i małym systemie korzeniowym, może on zostać zjedzony i rośliny niestety będą wypadać, ale śmietka również zginie. Po przeanalizowaniu temperatur i lotów śmietki jak również zagrożenia wystąpieniem mszyc wykonano zabieg 12 sierpnia preparatem Movente w ilości 0,75/.ha. Ze względu, że na innych plantacjach na początku drugiej dekady września zaczęły pojawiać się mszyce i z lotów śmietki wyglądało, że jest apogeum wykonano drugi zabieg na tej części pola na której zostały odłowione ilości zapisane w tabeli. Drugie pole około 600-1000 metrów dalej było również monitorowane pod kątem śmietek. Okazało się, że tam odławia się po 3-5 szkodników w terminach od 3 do 8 września. Tam zabieg Movente niestety nie został wykonany. Po kilkunastu dniach okazało się, że na plantacji z bardzo dużymi odłowami było widać nieznaczne objawy żerowania szkodników na korzeniach, ale nie było żywych larw. Natomiast na drugiej plantacji tam gdzie szkodników odławiało się mniej szkodników od brzegów pola znajdowano na roślinach po kilka żywych larw śmietki mimo ochrony przed innymi szkodnikami preparatami zarejestrowanymi w tej uprawie.

Trzeba tutaj dodać, że Movente niestety nie działa na gąsienice motyli. Z tego też powodu równolegle należy prowadzić przed takimi szkodnikami szczelną ochronę. Do zwalczania gąsienic motyli oprócz chloropiryfosu zarejestrowane są jeszcze preparaty Typu Spintor, Coragen czy Mospilan. 

Choroby brokuła

Jeżeli chodzi o choroby rośliny brokuła mogą być atakowane przez mączniaka rzekomego, który może wystąpić już w przypadku produkcji rozsady na zbiór jesienny. Rozsadę można zapobiegawczo opryskiwać fungicydami kontaktowymi czy lokalnie wgłębnymi zarejestrowanymi do tego celu. Natomiast jeżeli wystąpią pierwsze objawy choroby trzeba opryskać rośliny na rozsadniku preparatami zawierającymi metalaksyl i mankozeb. Preparaty te są systemiczne i zapobiegają wystąpienia objawów wtórnych czyli szarzenia głąbików po zróżyczkowaniu. Bardzo rzadko na liściach występują objawy czerni krzyżowych, którą powodują grzyby z rodzaju alternaria. Rośliny brokuła są na takie ataki dość tolerancyjne.

BAKTERIOZA

W okresie wzrostu róż zwłaszcza podczas wilgotnej pogody obfitującej w liczne i długotrwałe rosy podczas jesieni, jak również w czasie lata kiedy są częste opady i jest bardzo ciepło mogą wystąpić bakteriozy na różach. W tej chwili niestety nie ma jeszcze zarejestrowanych preparatów do zapobiegania wystąpieniu tej choroby. Niektórzy producenci radzą sobie stosując dezynfekanty. Niestety ich działanie jest dość krótkotrwałe, a dodatkowo powoduje wysterylizowanie roślin z wszelkich mikroorganizmów co może spowodować wzmożone ataki wszelkiego rodzaju innych patogenów. Takie przypadki także często spotyka się w praktyce kiedy jako adiuwanty producenci stosują zwilzacze, które zmniejszając napięcie powierzchniowe rozpuszczają jednocześnie woski roślinne. Częste stosowanie środków ochrony roślin zwykle insektycydów z takimi preparatami powoduje stały brak owoskowania na róży i na liściach, a wiec pozbawienie rosliny naturalnej bariery ochronnej dzięki czemu bakterie moga łatwo wniknąć do wnętrza rośliny. Ze względu na to, że moi producenci dość często jako substancje przyczepną stosują Protector  ja z takimi problemami się nie spotykam, gdyż powoduje on wzmocnienie warstwy woskowej nie dopuszczając do infekcji bakteryjnych.

Innym problemem podczas jesiennych zbiorów może być szara pleśń. Rosy jesienią utrzymują się zwykle do godzin południowych lub dłużej, temperatury są dość niskie, a róże przyrastają w wolnym tempie. Trzeba wtedy przecinać te większe, a wszystkie środki ochrony roślin do zapobiegania szarej pleśni mają 14 dni karencji. Firmy kupujące różyczki jak również sieci sklepów praktycznie bardzo często badają pozostałości po środkach ochrony roślin. Z tego też powodu do walki i zapobiegania wystąpienia szarej pleśni podczas przedłużających się zbiorów można używać preparatu Polyversum WP w tym przypadku nie ma zagrożenia pozostałościami i nie ma karencji. Należy jednak pamietać o spełnieniu zaleceń producenta co do czystości opryskiwacza i zachowaniu odpowiedniej przerwy od ostatniego zabiegu fungicydem chemicznym