Jest to choroba powodowana przez grzyb Botrytis cinarea. Występuje we wszystkich strefach klimatycznych: w uprawach polowych, pod osłonami, a także w przechowalniach. Zakres roślin gospodarzy tego grzyba jest szeroki. Poraża warzywa (m.in. pomidory, ogórki, sałatę, fasolę, brokuły), roślin sadowniczych (głównie truskawkę i malinę, ale także borówkę) oraz wiele roślin ozdobnych (m.in. begonię, dalie, róże, gerberę, astra chińskiego, pelargonię).

Jako, że obecnie startuje sezon truskawkowy to na tym gatunku będzie się skupiać dalszy opis. Objawy porażenia szarą pleśnią występują najwyraźniej w okresie owocowania, gdy zaczynają masowo gnić dojrzewające owoce. Wytwarza się na nich charakterystyczny szary „kożuch”. Grzyb rozwija się podczas ciepłej i wilgotnej pogody.

Zakażenie

Zakażeniu ulegają już rozwijające się pąki kwiatowe i kwiaty. Infekcja słupków, pręcików i płatków powoduje zamieranie kwiatów (infekcja pierwotna), następnie grzyb przerasta do działek kielicha i dna kwiatowego, co nie hamuje rozwoju owocu, który jednak ulega infekcji w fazie dojrzewania. Przy pogodzie mniej sprzyjającej rozwojowi patogenu (poniżej 15OC lub powyżej 25OC) choroba pozostaje w formie bezobjawowej (infekcja ukryta). Po zmianie pogody na bardziej sprzyjającą grzyb szybko się rozwija na będących w różnej fazie wzrostu zawiązkach a także dojrzewających owocach. Zarodniki łatwo rozprzestrzeniają się z wodą i wiatrem. Infekcja zachodzi w obecności wody.

Zapobieganie i ochrona

Infekcji sprzyja zbytnie zagęszczenie roślin, a co za tym idzie nadmierna wilgotność oraz słaby przepływ powietrza. Wczesną wiosną trzeba dokładnie wygrabić, usunąć zeszłoroczne chwasty i liście truskawek, a także gnijące resztki ściółki, na których rozrastać może się grzyb. Na początku kwitnienia należy wyściółkować plantację świeżą słomą, a po zbiorze owoców bardzo ważne jest wygrabienie gnijącej już ściółki, a także skoszenie i wygrabienie starych liści. Takie zabiegi skutecznie zmniejszają porażenie tą chorobą.

Uprawy truskawek przeciwko szarej pleśni zaleca się opryskiwać od początku kwitnienia co 5-7 dni w zależności od warunków atmosferycznych fungicydami z różnych grup chemicznych. Jednakże o ile takie działanie jest niezbędne przy uprawie towarowej o tyle, uprawiając  truskawki na własne potrzeby możemy ograniczyć się do stosowania biopreparatów, np. Polyversum WP zawierający pasożytniczego do szarej pleśni grzyba, który jest obojętny dla zdrowia człowieka. Nie zostawia w owocach żadnych groźnych dla dzieci i dorosłych pozostałości oraz jest bezpieczny dla środowiska. Posiada 0 dni karencji co oznacza, że nie trzeba czekać po zrobieniu oprysku aby móc spożywać owoce. Warto także zwrócić uwagę na fakt, że aby zabieg tradycyjnym środkiem chemicznym był skuteczny to należy dokładnie pokryć cieczą użytkową całą roślinę. Polyversum przez to, że jest żywym organizmem, który rozmnaża się na roślinie może „nieco wybaczyć” niedoskonałości podczas aplikacji.

Znając biologię grzyba Botrytis cinarea, można w odpowiednim momencie zareagować aby skutecznie ochronić plon. Dlatego też najlepiej zacząć z zabiegami w kwitnienie a nie kiedy widać już szary nalot na owocach. Nie należy się bać robić oprysku Polyversum WP w trakcie kwitnienia, ponieważ jest on bezpieczny dla pszczół. Oczywiście zabieg należy przeprowadzić w czasie gdy nie ma ich na roślinach (wcześnie rano przed rozpoczęciem oblotu, wieczorem po zakończonym oblocie, w dni pochmurne), ponieważ pszczoła potraktowana bezpośrednio cieczą roboczą nie zostanie już wpuszczona do ula (zmienia zapach, który jest przepustką).

Gdy jednak zdarzy się, że na owocach widzimy objawy infekcji to również nie należy odpuszczać oprysku. Polyversum WP działa także interwencyjnie. Szara pleśń zostanie „zjedzona” przez grzyba znajdującego się w Polyversum WP przez co nie dopuści do dalszego rozwoju choroby.

Objawy na innych gatunkach

Na warzywach są to: zgorzele siewek i rozsady, później zgorzele kwiatów, zgnilizny pędów i owoców, na przykład u pomidora szarobrunatna zgnilizna pędu pokryta szarym, pylącym zarodnikami patogeny czy miękka, mokra zgnilizna na owocach pomidora, ogórka, fasoli. Objawy mogą rozwijać się na warzywach w przechowalni. U borówki wysokiej objawy szarej pleśni mogą wystąpić na pędach (najczęściej najmłodszych, wierzchołkowych częściach), kwiatach (zgorzel), liściach (brunatne, nekrotyczne plamy), a czasem także na owocach. Może być przyczyną znacznych strat w przechowalniach, głównie jabłek i gruszek. Na roślinach ozdobnych, na przykład na liściach dalii, piwonii, chryzantem powoduje ciemnobrunatne, duże, nekrotyczne plamy, na których może się pojawić nalot. W warunkach wilgotnej pogody pąki kwiatów brunatnieją i zamierają.

Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zapoznaj się z zagrożeniami i postępuj zgodnie ze środkami ostrożności wymienionymi na etykiecie.

Literatura:
Pieniążek S.A., Sadownictwo, PWRiL, 1981r.
Masny A., Żurawica E., Uprawa truskawek z uwzględnieniem integrowanej ochrony, Plantpress, 2013
Kryszyński S., Weber Z., pod red. Fitopatologia, PWRiL, 2011

Wiosenna pielęgnacja trawnika jest procesem czasochłonnym i wymagającym, jednak jeśli dobrze się do niego przyłożysz odwdzięczy Ci się spektakularnym efektem i będzie dumą twojego ogrodu.

Wraz z nastaniem wiosny twój trawnik potrzebuje intensywnej pielęgnacji, która przywróci mu estetyczny wygląd. Należy przede wszystkim przeprowadzić wertykulację, dzięki której:

• pozbędziesz się nagromadzonego mchu i filcu, czyli resztek martwej darni, która często jest przyczyną chorób grzybowych oraz utrudnia wzrost,
• zapewnisz lepszy dostęp powietrza, wody i składników pokarmowych,
• pobudzisz trawnik do wzrostu,
• zwiększysz rozkrzewienie roślin,
• zapewnisz optymalne warunki do rozwoju.

Przed wertykulacją należy nisko skosić trawnik, dzięki czemu noże wertykulatora będą mogły pracować na większej głębokości. Zabieg przeprowadza się w suchy dzień na lekko wilgotnej glebie. Gdy będzie zbyt mokro urządzenie będzie wyrywać kępy trawy i uszkadzać darń. Najlepszą porą na tę czynność jest czas kwitnienia forsycji. Trawnik zwykle wtedy już wznawia wegetację po zimie. Należy też sprawdzić prognozę pogody aby nie było w najbliższym czasie dużych ujemnych temperatur, które mogą nie być łaskawe dla świeżo zwertykulowanego trawnika. Aby uzyskać lepszy efekt powinno się zrobić dwa przejazdy. Jeden na mniejszej głębokości oraz drugi, w kierunku prostopadłym do pierwszego na większej głębokości. Wertykulację wykonuje się na trawnikach co najmniej dwuletnich. W przypadku młodszych muraw zabieg może przynieść więcej szkody niż pożytku, ponieważ nie są one jeszcze wystarczająco mocno ukorzenione.

Kolejnym zabiegiem jest aeracja, czyli napowietrzenie gleby. Zwykle wykonuje się ją przy użyciu tej samej maszyny z wałkiem wymienionym na „drucikowy” (ale również wideł, nakładek na buty z kolcami lub specjalnych wałów z rurkami), które nakłuwają powierzchnię ziemi zapewniając dopływ powietrza do korzeni. Jeśli posiadasz ciężką ziemię jest to dobry moment na piaskowanie, czyli rozsianie cienkiej warstwy piasku (np. rozsiewaczem do nawozów), który wypełni powstałe otwory rozluźniając strukturę gleby i zapewniając większy dostęp powietrza w okolicach korzeni.

Po zimie mogą pojawić się puste, wygniłe place. Wtedy wykonuje się dosiewkę, najlepiej tą samą mieszanką nasion lub specjalną do tego celu mieszanką regeneracyjną, którą po wierzchu należy posypać cienką warstwą ziemi ogrodowej lub kompostu.

Pierwsze nawożenie wiosenne wykonuje się nawozem wieloskładnikowym z dużą zawartością azotu, ponieważ jest to w tym momencie najważniejszy dla trawy składnik pokarmowy. Nawozy należy rozsiewać równomiernie, ponieważ wszelkie błędy dosyć szybko staną się widoczne (w jednym miejscy trawa może być wybujała a w innym niska i żółta z głodu). Źdźbła powinny być suche w momencie aplikacji aby nawóz się nie przykleił i ich nie poparzył). Najefektywniej jest go rozsypywać przed spodziewanym deszczem. Jeśli dysponujesz nawodnieniem to należy je uruchomić, aby nawóz się jak najszybciej rozpuścił i dotarł do korzeni.

Zwieńczeniem pielęgnacji powinno być zlikwidowanie chorób grzybowych oraz profilaktyka przeciwgrzybowa. Przed przystąpieniem do prac na trawniku najpierw trzeba mu się dobrze przyjrzeć.

1. Pleśń śniegowa – jest związana z zaleganiem pokrywy śnieżnej na murawie, która tworzy sprzyjające warunki do rozwoju grzyba (chłodno i wilgotno). Występowaniu sprzyja zbyt duże nawożenie azotem na jesieni a także pozostawienie na zimę wysokiego, nieskoszonego trawnika. Pierwszym objawem jest żółknięcie trawy i pojawienie się wodnistej wydzieliny, trawa wygląda jakby gniła. Następnie pojawia się biała siateczka grzybni. Z czasem trawa obumiera tworząc dość duże place. Aby zapobiegać występowaniu tej choroby należy uważać z jesiennym nawożeniem azotem, nisko skosić trawnik jesienią, zwłaszcza jeśli jest ona długa. Należy unikać chodzenia i jeżdżenia po trawniku przykrytym śniegiem a także podczas odśnieżania zrzucania odgarnianego śniegu na murawę.

2. Czerwona nitkowatość i różowa plamistość traw – obie te choroby często występują razem. Ich powstaniu sprzyja chłodna i wilgotna pogoda oraz niewłaściwe nawożenie (głównie azotem). Uszkodzony trawnik posiada plamy w darni, które mają lekko różowe lub czerwone zabarwienie widoczne wyraźniej przy dużej wilgotności powietrza. Plamy mają nierówne krawędzie i są różnej wielkości. Aby zapobiegać występowaniu tych chorób należy utrzymać odpowiedni do zastosowanych odmian traw poziom nawożenia azotowego w równowadze z potasowym i fosforowym, zmniejszyć zacienienie trawnika np. przez podcięcie konarów drzew, utrzymywać przepływ powietrza nad trawnikiem. Ta choroba często występuje latem.

Jeśli zauważyłeś już u siebie objawy wymienionych chorób możesz zastosować oprysk z preparatu Polyversum WP. Jest to biologiczny środek ochrony roślin, który działa zapobiegawczo i interwencyjnie jednocześnie będąc bezpiecznym dla zdrowia. Polyversum WP oprócz działania grzybobójczego działa biostymulująco na rośliny. Należy go zastosować w dawce 2g na 100 m². Aby uzyskać jak najlepsze efekty warto zastosować program składający się z 3-4 zabiegów (w zależności od warunków pogodowych). Wtedy drugi zabieg wykonuje się pod koniec czerwca, trzeci około dwa tygodnie przez zakończeniem wegetacji (nadejściem przymrozków). Przy dużej presji chorób można wykonać dodatkowy zabieg latem.

Widok jaki zastaniesz po powyższych zabiegach może być na pierwszy rzut oka nieco niepokojący, ale nie należy się tym martwić. Ciepło, woda i nawozy szybko przywrócą mu estetyczny wygląd.