Odpowiednio dobrane zabiegi żywieniowe mogą istotnie poprawić odporność roślin na stres biotyczny i abiotyczny. Jest to szczególnie w ważne w okresie inicjacji pąków kwiatowych,które u truskawki odmian tradycyjnych (tzw. „dnia krótkiego”) przypada na sierpień i wrzesień.
- Zabiegi dolistne
a)zabiegi nawozem krzemowym
Najważniejszym pierwiastkiem poprawiającym odporność roślin na różne rodzaje stresu jest krzem. Truskawka jest rośliną wybitnie krzemolubną, kumulującą ten pierwiastek w ilości porównywalnej do makroskładników (1,1 – 2,5% s.m.). Rola krzemu w budowie odporności roślina na czynniki stresowe opiera się na dwu różnych mechanizmach: fizycznym (mechanicznym) i fizjologicznym. Fizyczną odporność uzyskuje się poprzez regularne nanoszenie kwasu ortofosforowego na części nadziemne roślin. W efekcie krzem wnika pod kutikulę wzmacniając i usztywniając tkankę od zewnątrz (fot. 1).
Rys. 1. Schemat ilustrujący alokację krzemu po zastosowaniu kwasu otokrzemowego w postaci oprysku na części nadziemne roślin (Datnoff i in. 2001)
Badania przeprowadzone w katedrze Entomologii UP w Lublinie przez dr hab. Katarzynę Golan oraz dr hab. Edytę Górską –Drabik wykazały, iż 3-krotne opryskanie roślin nawozem Barrier Ca-Si zmniejszyło obecność na liściach przędziorka chmielowca (Tetranychus urticae) niemal 10-krotnie (tab.1)
Tab. 1. Liczebność populacji przędziorków na roślinach kontrolnych i opryskanych preparatem Barrier po 7 dniach od zasiedlenia roślin przędziorkami. Wartości oznaczone innymi literami różnią się statystycznie dla P≤ 0,05 (test HSD Tukeya) (Golan, Górska-Drabik, 2015).
W celu poprawy odporności roślin na choroby, szkodniki i stres należy wykonać zabieg nawozem:
– Barrier Ca-Si w dawce 1,0-2,0 litr na ha + 0,5% roztwór mocznika
Opryskiwanie nawozem Barrier należy wykonać 2-3 krotnie przed wejściem roślin w fazę spoczynku zimowego co 7-10 dni– ilość zbiegów należy uzależnić od przebiegu pogody i bieżącego stanu plantacji.
W przypadku łącznego stosowania nawozu Barrier Ca-Si z innymi nawozami lub środkami ochrony roślin każdorazowo należy sprawdzić możliwość wykonania takiej mieszanki.
- b) Zabiegi nawozem siarkowym
Istotnym czynnikiem zwiększającym odporność roślin na choroby (m.in. mączniaka prawdziwego) oraz szkodniki (przędziorki, roztocza) jest również poprawa odżywienia siarką. Pierwiastek ten jest niezbędny do prawidłowego przebiegu przemian azotu i powstawania białek. Niedobór siarki powoduje wzrost koncentracji w komórkach niskocząsteczkowych połączeń azotowych, co sprzyja rozwojowi grzybów patogenicznych. Z doniesień naukowych oraz obserwacji praktycznych wynika, iż zabiegi nawozem siarkowym zmniejszają presję chorobową ze strony mączniaka prawdziwego oraz ograniczają występowanie przędziorków.
W celu poprawy zdrowotności roślin przed wejściem w okres spoczynku można 2-krotnie w odstępach 7-10 dni wykonać zabieg nawozem siarkowym, np: Yara Vita Thiotrac w dawce dopasowanej do aktualnych warunków pogodowych oraz zdrowotności plantacji (według zaleceń producenta nawozu).
Zabiegów nawozem zawierającym siarkę nie należy wykonywać gdy temperatura powietrza przekracza 25°C a wilgotność powietrza spada poniżej 50%. W takich warunkach opryskiwanie roślin siarką może powodować fitotoksyczność.
II Zabiegi dokorzeniowe
W okresie inicjacji pąków kwiatowych niezbędne są również zabiegi optymalizujące warunki funkcjonowania systemu korzeniowego. Jest to szczególnie istotne w sytuacji uszkodzenia systemu korzeniowego przez herbicydy lub nadmierną wilgotność gleby (fot. 1).
Fot.1. Problemy z pobieraniem składników pokarmowych przy nadmiernej wilgotności gleby
- stosowanie preparatu humusowego H-850 WG
Kwasy humusowe poprawiają strukturę ryzosfery oraz aktywują życie glebowe. Znajdujące się w preparacie H-850 WG kwasy fulwowe mają korzystne właściwości stymulujące system korzeniowy natomiast pozostałe komponenty preparatu H-850 WG poprawiają parametry fizykochemiczne gleby.
W okresie inicjacji pąków kwiatowych wskazane jest wykonanie zabiegu preparatem H-850 w układzie:
– poprzez podlewanie: preparat humusowy H-850 WG w dawce 0,5 kg na 1000 litr wody (sumaryczna dawka cieczy na hektar to ok. 6000 -8000 litrów)
lub
– poprzez fertygację kroplową: preparat humusowy H-850 WG w dawce 3,0-4,0 kg na ha (dawkę polewową od 10000 do 15000 litr na ha, należy dopasować do aktualnej wilgotności gleby)
Stosując preparat H-850 poprzez fertygację można go dodać do pożywki zawierającej fosfor, potas i mikroskładniki.
- b) stosowanie nawozu zawierającego fosforyny
Zastosowanie nawozu zawierającego sole kwasu fosfonowego, uwalniające do ryzosfery jony fosforynowe (PO3-3) jest uznawane obecnie za jeden ze skuteczniejszych sposobów zabezpieczenia systemu korzeniowego przed infekcją grzybów z rodziny Phyophtora sp. Niektóre badania wskazują również, iż zastosowanie fosforynów indukuje naturalną odporność roślin na choroby i czynniki stresowe. Zastosowanie fosforynów jest szczególnie zasadne gdy truskawki są uprawiane na stanowiskach o zwiększonym ryzyku rozwoju patogenów doglebowych: na glebach ciężkich lub na stanowiskach o wysokim poziomie wód gruntowych.
dr hab. Zbigniew Jarosz
Katedra Uprawy i Nawożenia Roślin Ogrodniczych
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
