Komunikat dla Grupy Truskawkowej
Numer XVIII z dnia 23 czerwca 2016
Uwaga na zapowiadane upały
Prognozy pogody na nadchodzące kilkanaście dni wskazują na możliwość wystąpienia na przeważającym obszarze Polski temperatur przekraczających 300C. W takich warunkach temperatura działająca na liście roślin będzie dochodziła do 500C. Warunki te będą powodowały wystąpienie stresu termicznego, związanego z przegrzaniem wewnątrzkomórkowym oraz stresu świetlnego (solarnego) związany z intensywną operacją słońca. Na plantacjach pozbawionych możliwości nawadniania lub z mało wydolnym systemem nawadniania dodatkowo uwidoczni się stres związany z niedoborem wody (fot. 1).
Fot.1. Niedobór wilgoci w ryzosferze pogłębi stres związany z wysokimi temperaturami
Nawadnianie:
W okresie upałów i intensywnego nasłonecznienia należy zapewnić roślinom optymalną wilgotność środowiska korzeniowego, co zmniejszy poziom stresu związany z niekorzystnymi warunkami pogodowymi. Początkowym objawem niedoboru wilgoci u truskawki jest okresowe więdnięcie roślin, które zakłóca prawidłowe funkcjonowanie (fot. 2). Objawu tego absolutnie nie wolno bagatelizować, gdyż świadczy on o głębokim deficycie wilgoci. W takich sytuacjach praktycznie ustaje wyrastanie owoców gdyż rośliny bronią się przed obumarciem.
Na plantacjach towarowych owoców deserowych nie można dopuścić nawet do krótkotrwałego więdnięcia roślin gdyż stan taki odbija się drastycznym spadkiem wydajności plonotwórczej jak również gwałtownym pogorszeniem jakości i trwałości owoców.
Fot.2. Nawet krótkotrwałe więdnięcie roślin odbija się drastycznym spadkiem produktywności oraz pogorszeniem parametrów jakości owoców
W okresach przedłużającego się niedoboru wilgoci w glebie lub w przypadku wahań uwilgotnienia ryzosfery może dochodzić do uszkodzenia blaszki liściowej w wyniku odwodnienia, co się objawia nekrotycznym zamieraniem blaszki liściowej (fot. 3).
W trakcie upałów zjawisko zasychania blaszki liściowej może pojawiać się nawet u roślin regularnie podlewanych i jest objawem niedostatecznej regeneracji wiązek przewodzących szyjki korzeniowej, uszkodzonych przez zimowe mrozy. Łatwo się o tym przekonać wykopując roślinę i robiąc przekrój przez szyjkę korzeniową (fot. 4)
Fot. 3. Nekrotyczne zamieranie blaszki liściowej postępujące od brzegów jest objawem niedostatecznej regeneracji uszkodzeń mrozowych wiązek przewodzących wodę i składniki pokarmowe
Fot. 4. Zbrunatnienie szyjki korzeniowej u roślin rosnących na plantacjach nawadnianych – objaw niedostatecznej regeneracji wiązek przewodzących
Przy temperaturze dochodzącej w dzień do 35 ºC a nocą sięgającej 20 ºC dobowa ewapotranspiracja, czyli ubytek wody spowodowany parowaniem z gleby i wytranspirowaniem przez rośliny, może wynosić nawet 4-5 mm. Ilość wody stosowanej do nawadniania plantacji powinna zatem uzupełniać te straty jednak z uwzględnieniem rodzaju gleby (zawartość próchnicy, części spławianych) i sytemu uprawy. W przybliżeniu jednorazowa dawka polewowa powinna wynosić 20-35 metrów sześciennych wody na hektar. Częstotliwość nawadniania należy również dopasować do specyfiki posiadanej gleby tak, aby utrzymać optymalną wilgotność ryzosfery a jednocześnie nie doprowadzić do „zalania” systemu korzeniowego. Aby prawidłowo ocenić potrzebę nawadnia można nabyć miernik wilgotności gleby, który umożliwi prawidłowe zarządzanie nawadnianiem (fot. 5).
W okresie intensywnego nawadniana plantacji należy wprowadzić do ryzosfery kolejną dawkę preparatu humusowego H 850WG (2-3 kg na hektar z 15000-20000 litrów wody). Kwasy humusowe poprawiają właściwości sorpcyjne gleby oraz jej zdolność retencji wody a zatem pozwolą roślinom lepiej przetrwać okresy upałów.
Fot. 5. Przenośny miernik wilgotności gleby pozwala prawidłowo ocenić potrzebę nawadniania
Zabiegi ograniczające transpirację i zmniejszające stres
Przygotowując rośliny na nadejście fali wysokich temperatur należy wykonać zabieg nawozem wapniowo krzemowym Barier Si+Ca w dawce 1,0-2,0 litr na ha.
Działanie tego nawozu w okresie nadchodzących upałów będzie dwukierunkowe: na owocach warstwa krzemionki zmniejszy istotnie ryzyko wystąpienia oparzeń słonecznych a na liściach ograniczy transpirację, ułatwiając tym samym roślinom przetrwanie okresu krytycznych temperatur. Po oprysku nawozem Barrier Si –Ca na liściach tworzy się ochronna warstwa krzemowo- wapniowa widoczna gołym okiem jako delikatny jasnoszary nalot, który z czasem wbudowuje się w warstwę woskową. Zabiegi nawozem Barier Si-Ca najlepiej jest wykonywać regularnie co 6-7 dni aby pokryć nowo wyrastające liście.
W okresie upałów, gdy temperatura powietrza w dzień przekracza 30ºC (w słońcu dochodząc do 50º), a wilgotność często nie przekracza 20% należy ograniczyć do minimum liczbę zabiegów dokarmiania pozakorzeniowego gdyż grozi to fitotoksycznym uszkodzeniem blaszki liściowej (fot. 6).
Fot. 6. Uszkodzenie blaszki liściowej w wyniku dokarmiania pozakorzeniowego wykonanego w zbyt wysokiej temperaturze i przy małej wilgotności powietrza
Gdy tylko temperatury obniżą się do poziomu umożliwiającego wykonanie zabiegów dokarmiania pozakorzeniowego (poniżej 25ºC) rośliny należy wzmocnić stosując zabieg:
– Mocznik 2,0 kg na 1000 litr wody + AminoQuelant Ca 2,0 l na ha
Zastosowanie nawozu uzupełniającego wapń po przejściu fali upałów jest jak najbardziej wskazane gdyż w okresach wysokich temperatur rośliny mają problem z prawidłowym pobieraniem i dystrybucją tego ważnego składnika pokarmowego
W przypadku konieczności zintensyfikowania wydajności fotosyntezy po kolejnych 6-7 dniach można wykonać dokarmianie pozakorzeniowe:
– Mocznik 2,0 kg na 1000 litr wody + AminoQuelant Mg 2,0 litry na ha
Dr hab. Zbigniew Jarosz
Katedra Uprawy i Nawożenia
Roślin Ogrodniczych
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
