Zabiegi fitosanitarne po zbiorach

1. Koszenie liści

Koszenie liści jest jedynie zabiegiem fitosanitarnym – należy go wykonywać tylko wtedy, gdy na plantacji istnieje duża presja infekcyjna ze strony chorób grzybowych oraz wysokie zagrożenie rozwojem groźnych szkodników (np. przędziorka, roztocza truskawkowego) i gdy pozostawienie liści na roślinach będzie ograniczało efektywność zabiegów ochrony.

Fot.1 Koszenie liści truskawki po zbiorach wykonuje się tylko wtedy gdy pozostawienie ulistnienia uniemożliwia prawidłową ochronę – na zdjęciu przykład szarej pleśni u nasady ulistnienia trudny do eliminacji bez skoszenia liści.

Liście można kosić jedynie na plantacjach optymalnie odżywionych i pozostających w dobrej kondycji. Pozbawienie liści roślin niedożywionych i będących w słabej kondycji może zakłócić inicjację pąków kwiatowych na przyszły rok. Wynikiem tego jest gorsze plonowanie roślin w przyszłym sezonie wegetacyjnym.

Z fizjologicznego punktu widzenia jednoczesne usunięcie wszystkich liści jest ogromnym czynnikiem stresowym i silnie osłabia rośliny. Zabieg ten ujemnie wpływa na wielkość i jakość plonu w przyszłym sezonie.

Aby zminimalizować ujemne skutki koszenia liści należy pamiętać iż:

 – koszenie liści należy wykonać bezpośrednio po zakończeniu zbiorów. Niektórzy plantatorzy koszą liście nawet przed zebraniem ostatnich owoców, co daje roślinom dodatkowe kilka dni na zbudowanie masy wegetatywnej i zawiązanie pąków na przyszły rok.

– w trakcie odbudowy ulistnienia rośliny powinny być optymalnie odżywione oraz regularnie dokarmiane pozakorzeniowo preparatami lub nawozami o właściwościach biostymulujących (np. TerraSorb Complex 1,5 l na ha), co będzie minimalizowało stres związany z utratą i odbudową masy wegetatywnej.

– tuż po skoszeniu liści należy wysiać nawozy uzupełniające składniki pokarmowe wyczerpane w trakcie sezonu – dawki nawozów powinny być o ok. 30% większe w porównaniu do nawożenia plantacji nie koszonych.

– koszenie należy wykonać na takiej wysokości aby nie uszkodzić wierzchołków koron.

– po skoszeniu liści należy zapewnić roślinom stałą optymalną wilgotność gleby, co przyspieszy odbudowę części nadziemnej roślin.

Fot. 2. Po skoszeniu liści w razie konieczności rośliny należy nawadniać, co ułatwi odbudowę ulistnienia

2. Kiedy nie należy kosić liści
3. i) na plantacjach młodych z tegorocznego sadzenia, będących w fazie formowania prawidłowej wielkości korony

Fot. 3. Rośliny młode i mające słabo rozwinięte ulistnienie nie musza być koszone

1. ii) plantacji nie zagęszczonych, pozostających w optymalnej zdrowotności .

Fot. 4. Jeżeli rośliny są zdrowe i nie zagęszczone liści nie należy kosić

3. Regulacja wielkości korony

Fot. 5. Regulacja objętości korony

Regulacja wielkości korony jest zabiegiem alternatywnym do usuwania liści. Wykonuje się go na plantacjach pozostających w optymalnej zdrowotności. Zabieg ten ma na celu poprawę równowagi miedzy nadmiernie rozrośniętą częścią nadziemną a systemem korzeniowym. Zabieg ten polega na ręcznym (lub niekiedy mechanicznym) wyłamywaniu części nadmiernie rozrośniętej korony, w trakcie którego usuwa się od ¼ do połowy jej wielkości. Regulacja objętości korony, w porównaniu do tradycyjnego koszenia liści, jest zabiegiem zdecydowanie korzystniejszym, gdyż nie powoduje tak głębokiego stresu u roślin.  Regulacja wielkości korony ma głównie na celu modyfikację warunków do inicjacji pąków kwiatowych a tym samym korzystnie wpływa na wielkość owoców w przyszłym sezonie.

Fot. 6. Rośliny przed regulacją wielkości korony

Fot. 7. Te same rośliny po ręcznym usunięciu części korony

dr hab. Zbigniew Jarosz

Katedra Uprawy i Nawożenia Roślin Ogrodniczych

Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie