Komunikat XX z dnia 19.06.2015

Problemy z dorastaniem owoców

Na wielu plantacjach truskawki gruntowej pojawiają się  problemy z dorastaniem owoców do prawidłowych rozmiarów oraz przedwczesnym dojrzewaniem. Przyczyną tych problemów jest skrajnie niekorzystny przebieg pogody, niekiedy również spotęgowany błędami w agrotechnice. Poniżej przedstawiono kilka najczęstszych powodów nieprawidłowości we wzroście i rozwoju roślin zaobserwowanych aktualnie na plantacjach oraz ewentualne zabiegi wspomagające.

1. Zachwianie równowagi wegetatywno-generatywnej, objawiające się zbyt małą masą liściową w porównaniu do liczby owoców (fot. 1). Powierzchnia asymilacyjna jest za mała do zapewnienia roślinom optymalnej produktywności. Przyczyną tego zjawiska jest przedłużający się okres chłodów w maju, który spowodował zahamowanie wzrostu wegetacyjnego. Majowe przymrozki, odczuwane przez rośliny jako silny czynnik stresowy, pogłębiły zahamowanie wzrostu i rozwoju.

Fot. 1. Zachwianie równowagi wegetatywno-generatywnej spowodowane długotrwałymi chłodami i przymrozkami w maju.

W takiej sytuacji należy pobudzić wzrost wegetatywny oraz jednocześnie poprawić produktywność roślin. Zabiegi należy jednak wykonywać racjonalnie i z rozwagą aby nie pogłębić stresu w jakim znajdują się rośliny. Proponowane zabiegi:

– dokarmianie pozakorzeniowe roztworem mocznika (0,3% roztwór) z dodatkiem Mikrokomplex (0,2% roztwór)

– dokarmianie pozakorzeniowe roztworem mocznika (0,2% ) z dodatkiem AminoQuelant Mg (2 litry na ha).

Zabiegi pobudzające oraz biostymulujące należy wykonywać nie częściej niż co 7-10 dni aby nie doprowadzić do uszkodzenia liści lub nie pogłębić zakłóceń w gospodarce hormonalnej roślin.

2. Uszkodzenie systemu korzeniowego przez nadmierne nawożenie

W okresie spowolnienia wzrostu i rozwoju następuje gwałtowne zmniejszenie zapotrzebowania roślin na składniki pokarmowe. W okresach tych konieczne jest ograniczenie nawożenia dokorzeniowego zwłaszcza prowadzonego w formie fertygacji.  Stosowanie intensywnego nawożenia może spowodować skokowy wzrost koncentracji jonów w ryzosferze w wyniku czego może nastąpić uszkodzenie korzeni objawiające się ich brunatnieniem (fot. 2).

W takiej sytuacji należy zastosować zabiegi aktywujące ryzosferę i ułatwiające regenerację systemu korzeniowego np:

– preparat mikrobiologiczny Efektywne Mikroorganizmy w pełnej zalecanej dawce oraz

– TerraSorb Radicular w dawce 10 litr na ha (wraz z nawadnianiem)

Fot. 2. Brązowienie korzeni świadczy o ich uszkodzeniu.

3. Uszkodzenia blaszki liściowej przez intensywne nasłonecznienie

Kolejnym problemem, jaki pojawia w ostatnich dniach w dużym nasileniu są poparzenia słoneczne liści. Uszkodzenia te pojawiają się nawet przy zachowawczym stosowaniu zabiegów obciążających powierzchnię blaszki liściowej (zabiegi ochrony, dokarmianie dolistne). Szczególnie wrażliwe są liście odmiany Roksana. Objawy uszkodzeń słonecznych nasilają się na plantacjach nieregularnie nawadnianych, przeazotowanych oraz po zbyt częstym wykonywaniu zabiegów ochrony i dokarmiania pozakorzeniowego (fot. 3).

Aby zwiększyć odporność liści na promieniowanie słoneczne mogące powodować uszkodzenia można wykonać dokarmianie pozakorzeniowe nawozem krzemowym, np:

– Optysil 0,5 l/ha,

–  Alkalin K+Si 3-6 litr na ha.

Nawozu Alkalin K+Si nie należy mieszać z innymi agrochemikaliami. Alkalin K+Si po wymieszaniu z wodą podnosi odczyn cieczy roboczej, co po naniesieniu na części nadziemne roślin dodatkowo zmniejsza presję chorobową.

Fot. 3. Uszkodzenie blaszki liściowej przez intensywne nasłonecznienie.

W niektórych przypadkach pozytywne efekty ochronne można również uzyskać włączając do zabiegów preparat Protector (0,2 litr na ha).

4. Niedobór wody

Truskawka mająca relatywnie płytki system korzeniowy jest bardzo wrażliwa na okresowy niedobór wody. Dla dorastania owoców krytyczny jest cały okres od kwitnienia do zbiorów a jakiekolwiek zachwiania optymalnej wilgotności środowiska korzeniowego w tym okresie odbijają się gwałtownym zahamowanie wyrastania owoców.

Wrażliwość roślin na niedobór wody wzrasta gdy:

– na plantacji stosuje się intensywną biostymulację- większość biostymulatorów wpływa metabolizm roślin czemu towarzyszy wzrost zapotrzebowania na wodę,

– rośliny są nieprawidłowo zaopatrzona w potas- pierwiastek ten odpowiada za gospodarkę wodną roślin a zatem jego niedobory pogłębiają wrażliwość roślin na suszę,

– po długotrwałej chłodnej i wilgotnej pogodzie z dużym zachmurzeniem następuje gwałtowny wzrost temperatury i spadek wilgotności powietrza – gwałtowna zmiana warunków wilgotnościowo-termicznych powoduje, iż roślina nie ma czasu na przestawienie swojego funkcjonowania i włączenie naturalnych mechanizmów zmniejszających straty wody.

Niedobów wilgoci objawia się okresowym więdnięciem roślin oraz zahamowaniem wzrostu owoców czemu towarzyszą charakterystyczne przebarwienia na szypułkach (fot. 4). Przy pogłębiającym się deficycie wilgoci może nastąpić uszkodzenie blaszki liściowej (fot. 5).

Niedobór naturalnych opadów atmosferycznych musi być regularnie uzupełniany w formie nawadniania. Zagadnienie to zostanie omówione w kolejnym komunikacie. W okresach suszy należy również zastosować opisane wyżej zabiegi zmniejszające transpirację i regulujące gospodarkę wodną roślin.

Fot. 4. Stres pojawiający się w okresie wyrastania owoców objawia się charakterystycznym przebarwieniem ogonków.

Fot. 5. Objawy głębokiego deficytu wilgoci.

5. Zalanie systemu korzeniowego poprzez nadmierne nawadnianie.

Zbyt intensywne nawadnianie może spowodować niedotlenienie w środowisku korzeniowym roślin, co skutkuje unicestwieniem systemu korzeniowego (fot. 6). W takiej sytuacji należy czasowo wstrzymać nawadnianie do momentu powrotu odpowiedniej równowagi powietrzno-wodnej w glebie. Na uszkodzonych roślinach można wykonać zabieg dokarmiania pozakorzeniowego:

– Phos 60 1,5 l/ha z dodatkiem mocznika (0,3%).

Fot. 6. Objawy uszkodzenia systemu korzeniowego w wyniku zbyt intensywnego nawadniania.

6. Przeazotowanie lub przebiostymulowanie roślin

Problemy z dorastaniem owoców do optymalnych rozmiarów mogą być również efektem nadmiernego nawożenia azotem. Przeazotowanie roślin objawia się nadmiernym rozrostem masy wegetatywnej (duże i grube liście o ciemnozielonym zabarwieniu) przy jednoczesnym zredukowaniu kwiatostanów (fot. 7).

Fot. 7. Objawami nadmiernego nawożenia azotem jest bardzo intensywny rozwój masy wegetatywnej oraz słaby wzrost owoców.

Podobne problemy  z dorastaniem owoców mogą być wynikiem nadmiernego stosowania biostymulatorów.

Wszelkie problemy uprawowe należy rozpatrywać indywidualnie i przed podjęciem jakiegokolwiek działania prawidłowo zdiagnozować ich przyczynę. Bezzasadne stosowanie biostymulatorów może pogłębić problemy z prawidłowym funkcjonowaniem roślin.

dr hab. Zbigniew Jarosz

Katedra Uprawy i Nawożenia

Roślin Ogrodniczych

Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie