Komunikat VI z dnia 21.04.2015
Ochrona roślin przed ewentualnymi przymrozkami
Fot. 1 Rozwijający się kwiat na odmianie Marmolada-Onebor uszkodzony przez przymrozki (w rejonie Grójca 5 maja 2014 roku.)
W nadchodzącym tygodniu niektóre prognozy meteorologiczne przewidują możliwość wystąpienia przygruntowych przymrozków. Największe ryzyko spadków temperatury poniżej 0ºC prognozowane jest w okresie 20-23 kwietnia. Wystąpienie przymrozków w bieżącej fazie rozwojowej zagraża zwłaszcza wczesnym odmianom truskawki, które na cieplejszych stanowiskach oraz pod okryciem przyspieszającym wegetację, zaczęły już kwitnąć. Rozwinięte kwiaty są najwrażliwsze na przemrożenia i ulegają uszkodzeniu już w temperaturze poniżej -1,8ºC. Dla porównania kwiaty w fazie białego pąka ulegają uszkodzeniu dopiero przy spadku temperatury poniżej -3,1ºC, natomiast zamknięte pąki kwiatowe w temperaturze poniżej -5,5ºC. Potencjalne uszkodzenia na odmianach późniejszych, które obecnie są w fazie wybijania pąków kwiatowych, zależą więc od intensywności ewentualnych spadków temperatury oraz stanu odżywienia roślin.
Należy pamiętać, iż naturalna odporność roślin na przymrozki gwałtownie spada u roślin będących w gorszej kondycji- słabo odżywionych, porażonych przez choroby oraz zaatakowanych przez szkodniki.
Fot. 2. Na odmianach wczesnych uprawianych na ciepłych i nasłonecznionych stanowiskach oraz pod okrywą przyspieszającą wegetacje truskawki już zaczęły kwitnąć (okolice Grójca, 17.04.2015).
Podczas wiosennych przymrozków uszkodzeniu mogą ulec również młode zawiązki owocowe przemarzające w temperaturze poniżej -2,5 ºC.
- Okrywanie roślin włókniną polipropylenową
Niewątpliwie najskuteczniejszym sposobem ochrony roślin przed uszkodzeniem powodowanymi przez spadki temperatury poniżej zera, jest zastosowanie osłon syntetycznych z agrowłókniny polipropylenowej (fot. 2). Z testów porównawczych, wykonywanych przez producentów agrowłókniny wynika, iż materiały o gęstości 19 g/m2 mogą efektywnie ochronić rośliny przed przymrozkami do ok. -5º C. Oczywiście efektywność tych osłon jest ściśle uzależniona on naturalnej odporności roślin, która jest wypadkową cech odmianowych, odżywienia oraz stanu fitosanitarnego.
Fot. 3. Plantacja truskawek okryta agrowłókniną polipropylenową w celu ochrony przed niskimi temperaturami (okolice Grójca, 17.04.2015).
Stosując agrowłókninę polipropylenową do ochrony przeciwprzymrozkowej należy pamiętać, iż osłonę trzeba rozłożyć odpowiednio wcześnie przed spadkiem temperatury poniżej 0ºC. Rozkładanie osłon po wychłodzeniu się gleby i roślin jest zdecydowanie mniej efektywne.
- Zabiegi wzmacniające odporność roślin na przymrozki
- Zabiegi oparte na fosforynie potasu:
Zalecane zabiegi zawierające fosforyny:
– Phos 60 (1,5 litra na ha) + TerraSorb Complex (0,5-1 litr na ha)
Preparaty fosforynowe są uznawane za wysoce efektywne w indukowaniu odporności na czynniki stresowe, w tym na stres termiczny. Zabiegi preparatami zawierającymi fosforyny należy wykonywać nie częściej niż co 7-10 dni. Dodatek nawozu TerraSorb Complex poprawia efektywność zabiegu oraz zwiększa odporność roślin na czynniki stresowe.
- Zabiegi oparte na preparatach krzemowych:
Krzem istotnie wzmacnia rośliny na czynniki stresowe w tym na stres termiczny. Nawozy zawierające krzem można mieszać z innymi agrochemikaliami zgodnie z zaleceniami producenta.
Zalecane zabiegi nawozami krzemowymi:
– Alkalin KB+Si (3 litry na ha)
– Optisil (0,5 l na ha)
- Zabiegi oparte na nawozach mikroelementowych:
Przed okresowymi spadkami temperatury warto jest dostarczyć roślinom dodatkowe ilości mikroskładników pokarmowych zwiększających odporność na stres termiczny, głównie cynku i boru. Zabiegi najlepiej jest wykonać na 1-2 dni przed spodziewanym spadkiem temperatury, co pozwoli roślinom efektywnie pobrać mikroskładniki i włączyć je do metabolizmu.
Zalecane zabiegi uzupełniające bor i cynk:
OSD bor 2 kg/ha + OSD cynk 1 l/ha
Należy pamiętać aby OSD bor nie stosować gdy są otwarte kwiaty.
- Zabiegi niwelujące stres przechłodzenia roślin
Zdolność regeneracji i powrotu do prawidłowego funkcjonowania roślin uszkodzonych przez przymrozki lub silnie przechłodzonych jest ściśle uzależniona od ich kondycji oraz umiejętnego zastosowania zabiegów niwelujących stres wewnątrzkomórkowy.
Należy pamiętać, iż w okresie kwitnienia istotnym czynnikiem stresowym jest dla roślin każde silne przechłodzenie. Przykładowo spadek temperatury nocą do +3 ºC osłabia kiełkowanie pyłku, hamuje wzrost łagiewki pyłkowej i przenikanie jej do zalążni co ujemnie wpływa na cały proces zapłodnienia owocu.
Jako zabieg niwelujący stres przechłodzenia należy wykonać oprysk roślin roztworem:
– mocznik (0,3% roztwór czyli 3 kg nawozu na 1000 lir wody) + TerraSorb Complex (0,2% roztwór czyli 2 litry na 1000 litów wody).
Proponowany zabieg pomoże roślinom powrócić do prawidłowego funkcjonowania po przymrozkowym przechłodzeniu. Oprysk należy wykonać gdy tylko temperatura powróci do wartości zapewniających prawidłowy przebieg funkcji fizjologicznych w roślinie (powyżej 7ºC).
Dr hab. Zbigniew Jarosz
Katedra Uprawy i Nawożenia Roślin Ogrodniczych
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
