Komunikat XXI z dnia 02.07.2015

Poprawa produktywności roślin w okresie owocowania

Na plantacjach pozbawionych możliwości regularnego uzupełniania składników pokarmowych poprzez fertygację, mogą pojawić się objawy okresowego ogłodzenia roślin (fot. 1). Zjawisko to obserwuje się na najstarszych liściach i jest sygnałem świadczącym o wykorzystaniu zapasu składników pokarmowych znajdujących się w roślinie (najczęściej azotu, potasu i magnezu) na rozwój masy owoców. 

Fot. 1. Objawy ogłodzenia roślin na najstarszych liściach.

W takich sytuacjach zalecane jest wykonanie dokarmiania pozakorzeniowego w wybranej konfiguracji (w zależności od zaobserwowanych potrzeb):

– mocznik (4-5 kg/ 1000 litr wody) + OSD potas (3 kg/1000 litr wody),

– mocznik (4-5 kg/ 1000 litr wody) + Mikrokomplex (7 kg/1000 litr wody).

Na plantacjach wyposażonych w system fertygacji, składniki pokarmowe można uzupełnić podczas podlewania, dozując nawozy wraz z wodą. Rodzaj i dawki nawozów stosowane w postaci fertygacji należy dopasować do zasobności gleby oraz wymagań pokarmowych posiadanej odmiany. Standardowa pożywka do fertygacji w okresie zbiorów powinna być oparta na nawozach o obniżonej zawartości azotu i podwyższonej potasu (np. Kristaon pomarańczowy).

Na plantacjach o niskiej zawartości magnezu w glebie do pożywki należy wprowadzić dodatkowo siarczan magnezu (16% MgO) lub Mikrokomplex, co zoptymalizuje proporcję K:Mg w roztworze.

Przykładowy zestaw nawozów do fertygacji w okresie intensywnych zbiorów na tydzień:

– Kristalon pomarańczowy 20-25 kg na ha + 7 kg na ha siarczanu magnezu (16% MgO).

Nawozy należy stosować w koncentracji od 0,5 do 1,5 kg na 1000 litr wody w zależności od aktualnej wilgotności gleby oraz stosowanej dawki polewowej.

Fertygację o minimalnej zalecanej koncentracji nawozów stosuje się na glebę o niskiej wilgotności oraz w okresach wysokich temperatur. Gdy istnieje konieczność zastosowania fertygacji na glebę wilgotną nawozy dozuje się w najwyższej zalecanej koncentracji, aby nie zalać systemu korzeniowego nadmiarem dostarczanej wody. Jeżeli gleba na plantacji jest zbytnio przesuszona przed zastosowaniem fertygacji należy ją zwilżyć do głębokości ok. 10 cm dozując samą wodę. W takiej sytuacji po zakończeniu cyklu fertygacji instalację należy przepłukać wodą w takiej ilości, aby usprawnić przemieszczenie składników w obręb ryzosfery.

Na glebach o niskiej zawartości wapnia do programu fertygacji należy włączyć naprzemiennie również saletrę wapniową Calcinit (10-20 kg na ha tygodniowo), co pozwoli utrzymać optymalną dostępność tego składnika dla roślin.

W układach jednodozownikowych, saletrę wapniową należy stosować oddzielnie, na przemian z nawozami zawierającymi siarczany i fosforany. Każdorazowo po zastosowaniu Calcinitu, instalację należy przepłukać wodą, co uchroni kapilary przed czopowaniem w wyniku wytrącania się nierozpuszczalnych siarczanów wapnia. 

Na wielu plantacjach obserwuje się również uszkodzenie systemu korzeniowego roślin. Powodem takiego zjawiska mogą być niewłaściwe warunki termiczno-wilgotnościowe w glebie (zimna gleba, zalanie sytemu korzeniowego przez bezzasadne podlewanie), nadmierne nawożenie lub niewłaściwie zastosowany herbicyd. W takiej sytuacji należy zastosować zabiegi aktywujące ryzosferę i ułatwiające regenerację systemu korzeniowego np:

– TerraSorb Radicular w dawce 10-15 litr na ha (wraz z nawadnianiem),

– preparat mikrobiologiczny Efektywne Mikroorganizmy w pełnej zalecanej dawce (wraz z nawadnianiem).

Reakcja na niekorzystne warunki pogodowe

Niekorzystne warunki pogodowe panujące w bieżącym sezonie wegetacyjnym, charakteryzujące się wyjątkowo dużymi różnicami temperatury między dniem i nocą, mogą powodować nietypowe wybarwienie owoców (fot. 2). Zjawisko to występuje ze szczególnym nasileniem w warunkach okresowego niedoboru wilgoci oraz za niskiej zawartości wapnia i potasu w glebie.

Fot. 2. Nietypowe wybarwienie owoców spowodowane niekorzystnymi warunkami termiczno-wilgotnościowymi.

W takiej sytuacji do wykonywanych zabiegów agrotechnicznych należy wkomponować dokarmianie pozakorzeniowe jednym z preparatów zawierających fosforyn potasu, na przykład:

– Phos 60 (1,5 litra na ha) + mocznik 0,2% (2 kg na 1000 litr wody).

Preparaty fosforynowe są uznawane za wysoce efektywne w indukowaniu odporności na czynniki stresowe, w tym na stres termiczny i wodny. Zabiegi preparatami zawierającymi fosforyny należy wykonywać nie częściej niż co 7-10 dni. Dodatek mocznika poprawia efektywność zabiegu jak i zwiększa odporność roślin na czynniki stresowe.

Poprawa odporności roślin na wysokie temperatury

Prognozy pogody na najbliższe dni zapowiadają nadejście fali upałów z temperaturą przekraczająca w niektórych rejonach nawet 30ºC. Aby zwiększyć odporność roślin na tak wysokie temperatury a jednocześnie poprawić funkcjonowanie transpiracji należy pamiętać o dokarmianiu roślin krzemem oraz odpowiednim odżywieniu potasem.

Krzem jest pierwiastkiem wzmacniającym rośliny mechanicznie oraz uodparniającym na wszystkie czynniki stresowe, w tym gwałtowane zmiany temperatury. Zabieg krzemem korzystnie wpływa również na poprawę parametrów mechanicznych owoców oraz zwiększa odporność roślin na choroby, co w przypadku truskawki ma szczególne znaczenie w kontekście ochrony roślin przed szarą pleśnią i mączniakiem.

Proponowane nawozy krzemowe to:

– Optysil 0,5 litra na ha

Potas – pierwiastek zwiększający turgor komórek i regulujący transpirację. Pierwiastek ten pozakorzeniowo wnosi się najczęściej wraz z innymi składnikami pokarmowymi np. przy użyciu Kristalonu pomarańczowego lub:

-OSD potas 3 kg na ha.

Na plantacjach charakteryzujących się niską zawartością potasu w glebie, na których istnieje ryzyko słabszego odżywienia roślin tym składnikiem, można zastosować zabieg nawozem:

– AminoQuelant K low pH  (2 l na ha). Potas jest głównym pierwiastkiem odpowiadającym za prawidłowy przebieg transpiracji a jego niedobór może powodować poważne zakłócenia tego procesu. Nadmierna transpiracja w okresie zapowiadanych upałów może zachwiać prawidłową gospodarkę wodną roślin, a w skrajnych przypadkach nawet powodować więdnięcie roślin. Proponowany zabieg nawozem AminoQuelant K low pH  (2 l na ha) można powtórzyć jednak nie częściej niż co 7-10 dni.

Poprawa odporności mechanicznej owoców

W trakcie zbiorów należy regularnie stosować zabiegi wzmacniające twardość i jędrność owoców. Zmniejszy to podatność owoców na uszkodzenia mechaniczne oraz słoneczne (fot. 3).

Fot. 3. Owoce z widocznymi uszkodzeniami słonecznymi.

Pierwiastkami decydującymi w głównej mierze o wytrzymałości mechanicznej owoców, są wspomniane wcześniej krzem i potas oraz wapń.

Wapń– pierwiastek łączy struktury ligninowe w ścianie komórkowej dzięki czemu ściana komórkowa jest twardsza, bardziej elastyczna oraz odporniejsza na przenikanie patogenów do wnętrza komórki. Aby uzupełnić ten pierwiastek w owocach można stosować dokarmianie pozakorzeniowe nawozami

 – AminoQuelant Ca (2l/ha).

Do cieczy roboczej zawierającej wapń nie można dodawać żadnych nawozów zawierających siarczany ani fosforany gdyż mogą powstawać nierozpuszczalne związki czopujące dysze opryskiwacza.

dr hab. Zbigniew Jarosz

Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie